Бүген җәйнең соңгы көне…

 

Гульсум Набиуллина.Гульсум Набиуллина
Хәерле иртә!
Җәйнең бер генә моңсу мизгеле бар — 31 август. Бүген җәйнең соңгы көне. Иртәгәдән көзгә аяк басабыз. Бергә-бергә тагын бик күп җәй-көз-кыш-язларны каршыларга язсын!
Сезгә саулык телим! Күңел күгегездә кара болытлар йөрмәсен, бәла-каза кермәсен, гөрләшеп муллыкта, җан рәхәтендә яшәргә язсын! Бер- беребезгә хөрмәтле, ихтирамлы булыйк. Шушы мизгел генә гомерне матур, кемнеңдер кадерлесе, яратканы, насыйбы, сөеклесе булып яшик!

Хушлашабыз җәй белән…

Файма Зайнуллина

Августның бит соңгы көне,
Хушлашабыз җәй белән,
Үтте китте, сизмәдек тә,
Быелгы эссе көннәр.

Җәй һәм көзне тоташтыра
Август ае күпердәй,
Көндез эссе, ә төннәрен
Салкынча була, көздәй.

Мәшәкатьле, тәмле ай ул,
Җиләк-җимеш өлгерә,
Озыная төннәре дә,
Табигатькә көз килә!

Озатабыз инде җәйне,
Иртәгә көз башлана,
Белем көне илебездә,
Мәктәпләрдә тантана!
31.08.2021 Фәймә Зайнуллина

Стоял бы август…

Для Милыx Сердцу Людей!

●══════◄✾`”*°•.✿ღ 🌼🍃🌸💕🌸🍃🌼 ღ✿•°*”✾►═══════●
Прощается август: «До встречи!»
Нам дарит последние жаркие дни.
Теплом обнимает за плечи,
По небу рассыпав огни.

А утром росой засверкает,
Напьются, да вдоволь луга.
С туманами август растает,
Укроет Десны берега.

Прощается август: «До встречи!»
И шепчет :» Ты кофточку все же надень.»
Грустит тихий, яблочный вечер,
Закончился лета еще один день.

© Юлия Кутузова

МЕҢ ЯШӘ, ТАТАРСТАН!

Сания Әхмәтҗанова

МЕҢ ЯШӘ, ТАТАРСТАН!

Без яшәгән заман – алгарышлар чоры,
Республикам чәчәк аткан чор!
Узган юлы – йөз ел, аз да күп тә түгел:
Чал тарихлы тулы бер гасыр.

“Иң гади бер ачыш – сезнең Ильич уты,
Неон яктырткычлар янында.
Радиосы нәрсә, телевизор нигә,
“Айфон” һәм “Айпад”лар барында?!” –

Яшьләр, бәлки, шулай фикер йөртә булыр,
Роботларга йөкләп үз эшен.
Иннополис дигән иң яшь шәһәр раслый
Илнең технологик үсешен.

Татарстан атлый яңа гасыр белән
Бер үк тизлек, бер үк адымда.
“Миллениум” гүя безне тоташтыра
Заман дигән шаулы агымга.

Нано кисәкчәләр, метро, экспресслар –
Татарстан синең бүгенгең.
Тик онытмый тарих һәрбер казанышның
Күктән төшкән тылсым түгелен:

Ачлык афәтләрен, колхозлашу чорын,
Сугыш корбаннарын – һәммәсен….
Югалтулар аша, Ватан хакын хаклап,
Җиңүләргә, илем, килгәнсең!

Республикам атлый киләчәккә таба
Зур ышаныч белән, нык басып.
Яшь алмашка торсын имин якты таңнар,
Бәхет ишекләрен киң ачып.

Дәүләтең нык булса, Татарстан-илем,
Әләмең дә горур җилфердәр.
Бертавыштан безне: “Гасырларны кичкән,
Мең яшәр ил”, – диеп йөртерләр!
27 май, 2020

***

ТАТАРСТАН БАЙРАГЫ

Татарстан байрагына
Карыйбыз горурланып.
Ул, биеккә үрли-үрли,
Җилферди дулкынланып.

Яшел төсе – яз билгесе,
Яшәү-яшәрү төсе.
Гасырлар чиген узып та,
Мәңге яшь калу хисе.

Кызыл төс – республиканың
Көч-куәте, ныклыгы.
Кояш кебек, сүнмәс булсын
Халыкларның дуслыгы.

Байракны ак “билбау” бизи,
Ул – таңнар яктылыгы,
Халкымның күңел сафлыгы,
Уйларның чисталыгы.

Без, бәйсез рухлы дәүләтнең
Кызлары һәм уллары,
Татарстанның байрагын
Йөртербез гел югары.
27 февраль, 2020

***

ТАТАРСТАН ГЕРБЫ

Татарстан – данлы республикам,
Ак барыслы герб-туграсы!
Бу мирасны килер буыннарга
Без лаеклы алып барасы.

Нәкъ байрагым кебек, өч төстә ул:
Уттай кызыл, ак һәм яшелле.
Кызыл төсе – кояш, агы – сафлык,
Яз-яшәрү төсе – яшеле.

Калкан йөрткән кыю ак барыстай,
Минем халкым изге теләкле:
Уң аяктан башлый һәрбер эшен,
Гайрәтле, тик гадел ниятле.

Озын гомер, бәрәкәтле тормыш –
Кашкарыйның сигез таҗында.
Ак барыстай, үткен теш-тырнаклы
Булырбыз без кирәк чагында.

Минем туграм – дуслык илчесе ул
Җирдә-күктә – җиде тарафта:
Иңендәге җиде ак каурые
Какшамаслык көчен аңлата.

Алтын боҗралары – ул бердәмлек,
Дәвамчанлык, сынмас бөтенлек.
Гасырлардан килгән тугрылык ул,
Ант-вәгъдәбез түгел бер көнлек.

Татарстан гербы – ак барыслы,
Очар канат аның иңендә.
Ул яшәргә әйди яшь буынны
Нык дәүләтле туган җирендә!
27 февраль, 2020

***

ТАТАРСТАН ГИМНЫ

Татарстан гимны дәшә безне
Бөек максатларга җитәргә.
Ул уята безнең горурлыкны,
Аягүрә бердәм күтәрә.

Кузгалырга өнди, берләшергә
Һәм ныгыта дуслык тойгысын.
Ул көч өсти сүнеп барганнарга,
Оныттырган кебек кайгысын.

Татарстан гимны тантаналы –
Илһам бирә һәрбер кешегә.
Бу көй читтә гомер иткәннәргә
Төп Ватанын искә төшерә.

Бөеклеккә дан-мәдхия җырлый,
Боеклыкка урын юк анда.
Ул тәмамлап куя һәрбер көнне
Һәм уята безне һәр таңда.

Татарстан гимны ул бик гади,
Тирән мәгънә – һәрбер сүзендә.
Бу көй Ватан җанлы һәр кешенең
Чыңлап тора йөрәк түрендә!
27 февраль, 2020

***

МӘҢГЕЛЕК ЯЛКЫН

Без байракны йөртербез, дип,
Югары,
Ант эчсәк тә, җанда тынгы
Юк әле.

Безгә байрак – ал шәфәкълы
Таң төсе,
Шәһит киткән бабайларның
Кан төсе.

Яшеллеге җәйге иген
Кырының,
Йөз аклыгы, даны ирек
Җырының.

Сүрелмәсен милләт җанлы
Йөрәкләр!
Бөгелмәсен байрак тоткан
Беләкләр!

Килсен алмаш – ант дип шәһит
Китәрлек!
Ир намусын ил намусы
Итәрлек!

Җилфердә син, байрагыбыз,
Дулкынлан!
Яралгансың син мәңгелек
Ялкыннан!
29 ноябрь, 2020

***

ТАРИХИ БЕРГӘЛЕК

Халыкларың – якты йолдызлык ул,
Татарстан – дуслык галәме!
Милләткә һәм дингә аермыйча,
Сәлам юллый гадел әләмең.

Һәрбер милләт бездә үз йортында
Зур ышаныч белән көн итә.
Ил-Ватанның бөтенлеге өчен,
Ихлас татулыкка ни җитә!

Бу дуслыкны борын-борынгыдан
Кардәшлеккә йөрттек без тиңләп:
Ил-Анага хәвеф янаганда,
Бердәм күтәрелгән һәр милләт.

Кадерләнгән гореф-гадәтләр дә,
Җыр-моңнар да якын күрелгән.
Рухи мирас, үз балкышын саклап,
Затлы такыяга үрелгән.

Элеккедән бу тарихи берлек
Тиңсез байлык булып саналган.
Татарстан дөнья мәйданында
Бердәмлеге белән дан алган!

Асылыбыз безнең имин калыр,
Максатларны чынга ашырсак:
Туган телне, динебезне саклап,
Килер буыннарга тапшырсак!
16 март, 2021
Сания ӘХМӘТҖАНОВА, татар шагыйре

Татарстан турында шигырьләр

Татарстан 
Разил Вәлиев 
Яшьлекнең таңында мин күпме

Хыялый сарайлар кормадым!

Хыялны канатлы кош итте,

Туган җир, тик синең җырларың.

Без — дусларга ак күгәрчен,

Дошманнарга — арыслан.

Безгә шундый иман бирдең,

Көч бирдең, Татарстан.

Янымда син булган чагында

Ялгыз да, ятим дә булмамын!

Мәңгелек көч алам Иделдән,

Җаныма коя күк Чулманың.

Безгә бит бергәләп кичәсе

Дөньяның давыллы елларын…

Тик бәхет ягына илтсеннәр,

Илтсеннәр Ватаным юллары!

Тулырак: http://baltaci.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstan-turynda-shigyrlr

Татарстан — минем республикам
Нәби Дәүли 

Татарстан — минем республикам —

Россиянең матур җирендә.

Ленин аңа үзе исем кушкан,

Бәхет теләп гомер-гомергә.

Карлары бар аның, язлары бар,

Ташкыннары аның ни тора!

Еракларга киткән тургайлар да

Сагынып кайта туган йортына.

Башка илләр миңа кирәк түгел,

Хыялым юк минем ул хакта.

Туган җирләремнең гүзәллеге

Кергән күңелләргә яшь чакта.

Батырларны күрсәң, гаҗәпләнмә, —

Батырлар күп татар илендә.

Татарстан — минем республикам —

Россиянең матур җирендә.

Туган җирем — Татарстан
Гөлшат Зәйнәшева 

Идел ярларына нурлар сибеп

Матур булып ата бездә таң.

Таң шикелле якты Туган илем,

Бәхет биргән җирем — Татарстан.

Кая гына китеп,

Кайларга бармадым,

Сагынып кайттым

Иделем таңнарын.

Биш диңгезгә карап елмайгандай,

Балкый безнең Казан ерактан.

Коры җирне шаулы диңгез итә

Хезмәт сөйгән халкың, Татарстан.

Күпме җырлар җырлый халкым бүген,

Туган җирем, синең турында.

Мин бәхетле сине сөюемне

Әйтә алсам шушы җырымда.

Тулырак: http://baltaci.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstan-turynda-shigyrlr

Горурлыгым туган илемдә
Феликс Мортазин 

Туган җирем, туган халкым диеп

Утлар-сулар кичкән улларың

Матурлыкны, гүзәллекне җыйган

Зифа буйлы, горур кызларың

Күп милләтләр бергә тату яши

Бергә бәйләп язмыш юлларын

Бергә-бергә гасырларга илтә

Милләт данын, туган ил данын

Горурлыгым туган илемдә

Горурлыгым туган телемдә

Чачәк ата азат Татарстан

Россиянең иң-иң түрендә!

Җиңүләрдән җиңүләргә генә

Атлый илем һаман һаман да

Гаделсезлек булмас җир шарында

Минем туган илем булганда.

Тулырак: http://baltaci.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstan-turynda-shigyrlr

Яңа Казан
Мәхмүт Хөсәен 

Әкрен генә Идел дулкынында

Ай тирбәлә, кояш чайкала;

Киң җәелеп фәннәр кочагында

Үсә Казан — нурга бай кала.

Бәхетле гомергә

Ил белән гел бергә,

Үсә Казан,

Гүзәл Казан,

«Дәртле Казан, моңлы Казан,

Нурлы Казан», яңа Казан.

Бизи аны яңа матур йортлар,

Гөлбакчалар белән урала.

Ялкынланып хезмәт учагыңда

Үсә Казан — яңа зур кала.

Сәйдәш моңы, Тукай, Җәлил җыры

Шаулап тора әллә кайларга;

Татарстан халкын шатландырып,

Үсә Казан — җырга бай кала.

Казан — безнең газиз башкалабыз 
Лена Шагыйрьҗан  

 Сиңа атап шигырь чыгарабыз,

 Сиңа атап җырлар башкарабыз. 

Син бит үзебезнең Үзәк-бәгырь, 

Мәңге яшә, Казан — башкалабыз!  

Заманында иңләп-буйлап Җирне, 

Урман, суын, һаваларын гизеп, 

Кая гына барып чыкмый идек, 

Татарларның бөеклеген белеп…  

Без татарлар бергә тарих кичеп, 

Гыйбрәт алдык бик күп нәрсәләрдән. 

Таркалмаслык ныклык кирәк икән, 

Таран белән китереп бәрсәләр дә…  

Без яуладык хокук — Туган җирдә 

Яшәтергә Туган телебезне! 

Борынгылык мөһерен сукканчы ук 

Дөнья таныган иде инде безне…  

Казан — татарларның хәләл бишеге, 

Күпләр өчен рухи мәктәп тә ул. 

Казан — безнең җырлы-сандугачлы 

Моң бакчабыз, шигъри 

Мәккә дә ул!..  

 Без Казан дип шигырь чыгарабыз, 

Без Казан дип җырлар башкарабыз. 

Лондон, Париж — бөек пайтәхетләр, 

Әмма 

Казан безнең — милли башкалабыз, 

Мәдәни һәм төрки башкалабыз!   

 

Без — татарлар
Рамил Чурагулов 

Безнең татар — җырлы-моңлы халык,

Җыр-моң сеңгән безнең каннарга.

Җәлилләрең дарга барганда да,

Онытмаган соңгы дога итеп

Иң-иң моңлы җырын җырларга.

Без, татарлар — җырлы-моңлы халык,

Эшчән халык, диндар-иманлы.

Без Тукайлы халык, без Сәйдәшле,

Фәридәле халык, Илһамлы.

Без Дәрдмәндле халык, Кол Галиле,

Без Хәйдәрле халык, Зөһрәле.

Батыршалы халык, Канзафарлы,

Минтимерле халык, Җәлилле!

Кайда юк соң безнең татар моңы,

Татарлар юк-кайсы тарафта?!

Татар яши ерак Америка,

Австралия, Алман, Фин илендә,

Япония, ерак Кытайда…

Без бит — татар, моңлы карурманлы,

Әллүкиле, бөек халык без.

Зур табында, дәртле сабантуйда,

Көрәшләрдә, сугыш-алышларда

Без бит җыр-моң белән көчлебез!

Алтын Урда, Болгар илләренең

Ташларында җырлар язылган.

Манарадан яңгырый моңлы азан,

Җырлап-гөрләп яши нурлы Казан,

Моңнар бишеге — Татарстан!

Тулырак: http://baltaci.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstan-turynda-shigyrlr

Татарстан турында кызыклы фактлар

ҖӘМГЫЯТЬ
Раиля ЯРИАХМЕТОВА, 30 август 2021 — 10:59

 

Республикада 115 төрле милләт вәкиле яши. Җирле халыкның яртысыннан артыгы-татарлар.

  • Татар теле биредә рус теле белән бергә рәсми статуска ия.
  • Татарстан халкы Мәскәү халкыннан якынча өч тапкырга кимрәк.
  • Татарстан Республикасы мәйданы буенча Латвиягә һәм Литвага тигез.
  • Бөек Ватан сугышы вакытында биредә «Катюша» залп уты системасы өчен миллионнан артык снаряд җитештерелгән.
  • 19 нчы гасыр ахырында Россия империясендә халык санын алу үткәрелә, аның буенча Татарстан халкы Россиядә иң белемле халык булып чыга.
  • Татарстан башкаласы Казан рәсми рәвештә Россиянең өченче башкаласы дип атала.
  • Тарихта Казан ханлыгы 15 нче гасырда барлыкка килә.
  • 1962 елда татар телендә беренче китап басыла. Бу хәл Германиядә була.
  • Татарстанда яшәүче Нурмөхәммәтт Алимов 1915 елда бокс буенча Россиянең беренче чемпионы була.
  • Татарстан кызы Галия Шугурова 1978 елда нәфис гимнастика буенча беренче Европа чемпионы була.
  • Европаның күп илләрендә тартар популяр соусны татар дип атыйлар.
  • 16 нчы гасырга кадәр Француз үбешүе күп кенә илләрдә татар үбешүе дип аталган. Бу исем сакланып калган кайбер чыганакларда күрсәтелә.
  • XX гасыр башында Татарстанда язма гарәп хәрефләренә нигезләнә. Аларга алмашка беренче латин, ә аннары кирилл алфавиты килә.
  • Татарстанда яшәүчеләр теләгән очракта, Россия паспортларын республика гербы һәм татар телендә мәгълүмат белән тулыландыра ала.
  • Кышын һәм җәен температура: биредә эсселек рекорды +42 градус тәшкил итә, ә салкынлык -48 градус.
  • Татарстан җирләре бик уңдырышлы. Кара туфрак территориянең 30% ын били.
  • Көнчыгыш Европада иң зур ике елга, Идел һәм Кама, Татарстан территориясе буйлап уза.

Тулырак: http://aznakaevo-rt.ru/news/%D2%97%D3%99mgyiyat/tatarstan-turynda-kyzykly-faktlar

Васил Шәйхразыевның Татарстан Республикасы көне белән котлавы

Всемирный конгресс татар

Хөрмәтле милләттәшләр, кадерле татарстанлылар!

Барыгызны да Татарстан Республикасы көне белән чын күңелдән тәбрик итәм. Быел әлеге бәйрәмнең “Татарстанда туган телләр һәм халыклар бердәмлеге елы» һәм Милли Шура тарафыннан игълан ителгән «Татар  халкының  бердәмлеге елы» кысаларында узуы икеләтә куанычлы вакыйга.

Республика көне – ул Татарстандагы төрле диндәге, 170тән артык милләт вәкилләрен берләштергән олы бәйрәм. Бүгенге көндә безнең Россия һәм дөнья күләмендә горурланырлык  уңышларыбыз, ирешелгән югары күрсәткечләребез, талантлы шәхесләребез, үзенчәлекле толерант йөзебез бар. Без заман белән бергә атлыйбыз. Дөньякүләм глобальләшү шартларында милли гореф-гадәтләребезне, бай мәдәниятебезне, рухи мирасыбызны һәм телебезне саклап калу мәсьәләләрендә дә кулыбыздан килгәнчә тырышабыз. Татарстаннан читтә яшәүче милләттәшләребезнең  башкалабыз Казанны, республикабызны рухи һәм тарихи ватан итеп танулары аеруча да шатландыра. Без кайда гына яшәсәк тә, безне бер үк максатлар берләштерә. Без Ватаныбыз иминлеге, бүгенге яшәеш, яшь буынның якты киләчәге, Татарстаныбыз чәчәк атуы өчен тырышабыз.

Кадерле дуслар,  бәйрәм уңаеннан барыгызга да саулык-сәламәтлек, иминлек һәм эшләрегездә уңышлар телим. Илебез тыныч, күгебез һәрвакытта да аяз булсын. Барыгызны да Татарстан көне белән!

Ихтирам белән,

Татарстан Республикасы
Премьер-министры урынбасары,
Бөтендөнья татар конгрессы
Милли Шура рәисе                                                              В.Г. Шәйхразыев